၀ါကြ်တ္လျပည့္ အဘိဓၼာ အခါေတာ္ေန ့

ဦးထြန္း၀င္း(ဘီေအ၊ ဓမၼာစရိယ)

၀ါကြ်တ္အဓိပါယ္မွာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ၀ါဆိုလျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန ့ မွ ၀ါကြ်တ္လျပည့္ေန့အထိ (၃)လပတ္လုံး မိမိေနရာ ေက်ာင္း၌ ခရီးမထြက္ဘဲ ေနထုိင္ျခင္းကုိ ၀ါဆိုသည္ (၀ါကပ္)သည္ဟု ေျပာဆုိၾကသည္။ ထုိသုိ ့ညအိပ္ခရီးမထြက္ဘဲ ေနထိုျခင္းမွ ကြ်တ္ျခင္း လြတ္ျခင္း တုိ ့ကုိ ၀ါကြ်တ္သည္ဟု ေျပာဆိုၾကသည္။ တနည္း အားျဖင့္ သီတင္းသုံး ေနတိုင္ျခင္းမွ ကြ်တ္လြတ္သျဖင့္ သီတင္းကြ်တ္သည္ဟုလည္း ေျပာဆိုၾကသည္။

၀ါကြ်တ္လျပည့္ေန့တြင္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားသည္ သိမ္တြင္ ေက်ာင္းတြင္ ၀ါဆုိ၀ါ ကပ္ေသာ သံဃာေတာ္မ်ား စည္းေ၀းစုေပါင္းျပီး ပန္ၾကားျခင္း(ပ၀ါရဏာ)ကုိ ျပဳလုပ္ သည္ကုိ ပ၀ါရဏာပြဲ ဟုလည္းေခါၚ သမုတ္ေျပာဆုိၾကသည္။ ထူိရဟန္းသံဃာ အစည္း အေ၀းတြင္ ၀ါစဥ္အလုိက္ ပန္ၾကားၾကရသည္။ အရွင္ရဟန္းသံဃာ အေပါင္းတုိ ့ အကြ်ႏုပ္တြင္္ တစုံတခု အျပစ္ကုိ ျမင္လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း ၾကားလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း ယုံမွား သံသယ ရွိလ်ွင္ေသာ္လည္းေကာင္း အျဖစ္ကင္းေအာင္ ေတာင္းပန္ျခင္း ၀န္ခ်ျခင္း ပင္ျဖစ္ပါသည္။

ထုိသုိ ့ တပါးစီ သီျခား ပန္ၾကားျပီး ေျပာဆုိျပီးလ်င္ က်န္ ရဟန္း သံဃာ မ်ားက ေကာင္းပါဧ။္ သာဓု(၃)ၾကိမ္ ေခၚဆုိ ၾကရ ပါသည္။ ထို ပန္ၾကားပြဲ(ပ၀ါရဏာ) သိမ္တြင္ ျပဳလုပ္ ျပီးပါက ၀ါကြ်တ္ျပီး ျဖစ္ပါသည္။ လျပည့္ဆုိ သည္မွာ လဆန္း(၁) ေန ့မွ (၁၅) ရက္ ျပည့္ေသာ ေန ့ကုိ ေခၚပါသည္။

အဘိဓၼာ အခါေတာ္ေန ့ဆိုသည္မွာ ဗုဒၶ ဘုရားရွင္သည္ (၇) ၀ါေျမာက္၌ တာ၀တိသာ နတ္ျပည္တြင္ မယ္ေတာ္ျဖစ္ဘူးေသာ သန္တုသီတ နတ္သားကုိ အမွဳး ျပဳလ်ွက္ ၀ါတြင္း (၃)လ ပတ္လုံး အဘိဓၼာ တရားေတာ္ကို ေဟာေတာ္မူသည္။ ၀ါကြ်တ္ လျပည့္ေန ့ တြင္ တာ၀တိသာ နတ္ျပည္မွ လူ ့ျပည္္ သကၤသာနဂုိရ္ျပည္သုိ ့ သက္ဆင္း ၾကြျမန္း ေတာ္မူပါသည္။ ဗုဒၶ ဘုရားရွင္ ၾကြျမန္းလာေသာ အထိမ္းအမွတ္ေန့ ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ၀ါကြ်တ္ လျပည့္ေန့ကုိ အဘိဓၼာ အခါေတာ္ေန ့ အျဖစ္ သမိုင္း မွတ္တမ္း ေမာ္ကြန္း တင္ေသာ ေန ့ထူး ေန ့ျမတ္ ျဖစ္ေပသည္။

ဗုဒၶ ဘာသာတုိင္းျပည္ျမိဳ ့ရြာ မ်ားတြင္ ဘုရားရွင္ၾကြလာသည္ကုိ ပူေဇာ္ေသာ အထိမ္း အမွတ္ ဆီမီးပူေဇာ္ပြဲ တာ၀တိ ံသာပြဲ မီးပုံးတင္ပြဲ ဆြမ္းၾကီးေလာင္းပြဲ ဆြမ္းေတာ္ၾကီးတင္ပြဲ စသည္တုိ့ျဖင့္ ဘုရားရွင္ကုိ ပူေဇာ္ျပီး ကုသုိလ္ ဒါန ျပဳေလ့ ရွိၾကဧ။္။ ၀ါကြ်တ္ အဖိတ္ေန့မွ လဆုတ္(၁)ရက္ေန့ထိ (၃)ရက္ တုိင္တိုင္ က်င္းပၾကဧ။္

ဗုဒၶ အဘိဓၼာ

ဗုဒၶ အဘိဓၼာ သည္ သတ္တေလာက သခၤါရေလာက ၾသကာသ ေလာက တည္း ဟူေသာ ေလာက (၃)ပါးနွင့္ နိဗၺာန္ တုိ ့့၏အေၾကာင္း အရာမ်ားကုိ အစစ္ အမွန္ ရိွသည့္ ပရမတ တရား(၄)ပါးတို့ျဖင့္ ခြဲျခမ္ းစိပ္ျဖာလ်ွက္ ေဟာၾကားတားေသာ တရား ေတာ္ ျဖစ္ပါသည္။

ပိ ဋ က သုးံ ပုံ

ပိဋက = တရားအစုမ်ား ထည့္ထားရာ ျခင္းေတာင္း (၁) သုတၱန္ ပိဋက သည္ သတၱ၀ါ တုိ ့့၏ အသိညာဏ္နွင့္ ေလွ်ာ္ညီေသာ အေခၚ အေ၀ၚ ေ၀ါဟာရမ်ားကုိ အမ်ားဆုံးသံုးျပီး ဗုဒၶ ေဟာၾကားထားသည့္ ေ၀ါဟာရ ေဒသနာ ေတာ္ျဖစ္၏၊ ဓမၼ ကၡႏၶာ ေပါင္း ၂၁၀၀၀ (နွစ္ေသာင္း တေထာင္) ရွိ၏။

(၂) ၀ိနယ ပိဋက သည္တပည့္သာ၀ကမ်ားက လုိက္နာက်င့္ၾကံရန္ အာဏာမ်ားုကို အမ်ား ဆုံးသုံးျပိး ဗုဒၶ က ပညတ္ေတာ္မူခဲ့ေသာ အာဏာ ေဒသနာေတာ္ ျဖစ္၏။ နည္းဥပေဒ စည္းကမ္း မ်ားျဖစ္၏။ ဓမၼ ကၡႏၶာ ေပါင္း ၂၁၀၀၀ (ႏွစ္ေသာင္း တေထာင္)ရွိ၏။

(၃) အဘိဓၼာ ပိိဋကတ္ သည္မေဖါက္မျပန္ မွန္ကန္ေသာ သေဘာတရားမ်ား(ပရမတၳ) တရား မ်ားကုိ အၾကြင္းမရွိ ျပည့္စုံစြာ ဗုဒၶ ေဟာၾကားခဲ့ေသာ ပရမတၳ ေဒသနာေတာ္ ျဖစ္၏။

အဘိဓၼာ အမည္တြင္ပံုံ

အဘိဓၼာ ပိဋက (တရား အစု ဓမၼ ကၡႏၶာ ေပါင္း ၄၂၀၀၀)(ေလးေသာင္း နွစ္ေထာင္ သည္ သုတၱန္ ပိဋကတ္ (ဓမၼ ကၡႏၶာ ေပါင္း ၂၁၀၀၀) ထိ၊
(၁) ဓမၼ ကၡႏၶာ အေရအတြက္ ပုိမ်ားျခင္း
(၂) ေဟာၾကားေသာ နည္းအေရအတြက္ ပုိမ်ားျခင္း
(၃) သာလြန ္ထူးဆန္းသည့္ တရားေတာ္ ျဖစ္ျခင္း စသည္တုိ ့ေၾကာင့္ အဘိဓၼာ (သာလြန္ ထူးျခားေသာ တရား) ဟုအမည္တြင္၏။

ပညတ္နွင္ ့ ပရမတ္

ပညတ္ သည္ လူတုိ ့ေခၚေ၀ၚ သမုတ္ ထားေသာ ေ၀ါဟာရ မ်ား (အမည္၊ နာမ မ်ား ျဖစ္၏)
ဥပမာ။ လူ၊ ႏြား၊ အိမ္၊ ေက်ာင္း စသည့္ အမည္ ေ၀ၚဟာရမ်ား၊

ပရမတၳ = မရမ + အတၳ
ပရမ = ျမတ္ေသာ
အတၳ = အနက္ သေဘာ

မေဖာက္ မျပန္ မွန္ကန္ သျဖင့္ ျမတ္သည္ ဟု ေခၚဆုိ ထိုက္ေသာ အမွန္ ရိွသည့္ အေဘာ တရားမ်ား ကုိ ပရမတ္ (ပရမတၳ) ဟု ေခၚ၏။

ပရမတၳ တရား (၄) ပါး
၁။ စိတ္ = သေဘာ (၁)
စိတ္ = အက်ဥ္း (၈၉)
စိ္တ္ = အက်ယ္ (၁၂၁)
၂။ ေစတသိက္ (၅၂)
၃။ ရုပ္ (၂၈)
၄။ နိဗၺာန္ (၁)
စိတ္ = အာရံု ကုိ ၾကံ တတ္ သိတတ္ ေသာ သေဘာ တရား

ေစတသိက္ = စိတ္နွင့္ တူေသာ ျဖစ္ျခင္း၊ တူေသာ ခ်ဴပ္ျခင္း၊ တူေသာ အာရံု တူေသာ မွီရာ ရိွေသာ သေဘာ တရား။

ရုပ္ = အပူ၊ အေအး၊ စေသာ ဆန္ ့က်င္ဖက္ အေၾကာင္း မ်ားေၾကာင့္ ေဖါက္ျပန္တတ္ သည့္ သေဘာ တရား။

နိဗၺန္ = ဒုကၡ ခပ္သိမ္း ကင္းျငိမ္းရာ ခ်မ္းသာ အစစ္ အမွန္ တရား။

နိ + ၀ါန ) နိ + ၀ြါန ) နိ + ဗၺါန ) နိဗၺာန္

နိ = မရိွ + ၀ါန = တဏွာ (တပ္မက္ျခင္း တဏွာ မရိွရာ ျငိမ္းေအးျခင္း သေဘာ (နိွဗၺာန္ ၌္ နာမ္၊ ရုပ္ မရိွ)

နာမ္ = စိတ္ (၁) + ေစတသိတ္ (၅၂) = (၅၃) စိတ္ႏွင့္ ေစတသိက္ နွစ္မ်ိဴး တုိ ့ အာရံုသုိ ့ ကုိင္းညြတ္ျပီး အာရံု ကုိ သိတတ္ေသာ ေၾကာင့္ နာမ္ ေခၚ၏။

လူ နွင့္ သတၱ၀ါ တုိ ့သည္ နာမ္ ႏွင့္ ရုပ္ အစုမ်ား သာ ျဖစ္ၾက၏။

အဘိဓမၼာ (၇) က်မ္း

(၁) ဓမၼ သဂၤနီ က်မ္း (တရား အစဥ္ အက်ဥ္း)
(၂) ၀ိဘဂၤ (၀ိဘင္) (ေ၀ဖန္ ျပေသာ က်မ္း)
(၃) ဓာတု ကထာ (ဓာတ္မ်ားျဖင့္ ျပေသာ က်မ္း)
(၄) ပုဂၢလ ပညတ္ (ပုဂၢိဳလ္ ပညတ္ျပ က်မ္း)
(၅) ကထာ၀တၱဳ က်မ္း (ရွင္းလင္း ျပေသာ က်မ္း)
(၆) ယမုိက္ က်မ္း (တရား အစံု အစံု ျပေသာ က်မ္း)
(ရ) ပဌါန္း က်မ္း (ေဟတုပစၥည္း စသည္ျဖင့္ (၂၄) ပစၥည္း ျဖင့္ ေဟာျပေသာ က်မ္း စသည္ျဖင့္ က်မ္း (၇) က်မ္း ရိွ၏။

ဗုဒၶ ဘုရားရွင္က တာ၀တိသာ ျပည္တြင္ ေဟာျပေသာ နည္း အတုိင္း အရွင္ သာရိပုတၱရာ က တပည့္ ငါးရာ ရဟန္း သံဃာ မ်ားကုိ လူ ့ျပည္တြင္ ေဟာ၏။

ပထမ သဂၤါယနာ တင္ေသာ အခါ အရွင္ အာနႏၵာ က ရြတ္ဆုိ သဂၤါယနာ တင္ခဲ့၏။

၀ါကြ်တ္ လျပည့္ အဘိဓမၼာ အခါေတာ္ ေန ့ျမတ္တြင္ ဗုဒၶ ၏ အဘိဓမၼာ တရားေတာ္ျမတ္ တုိ ့ ကုိ ေလ့လာ ရြတ္ဘတ္ က်င့္ ၾကံ အပ္၏။

ပိဋက္ (၃) ပံု၊ ဓမၼ ကၡႏၶာ ေပစာ အေပါင္း ရွစ္ေသာင္း ေလးေထာင္ ဟူ၍ ဆုိရုိး ရိွပါ၏။ သုိ ့ ရာတြင္ (စတု သစၥာ ၀ိနိမုေတၱာ ဓေမၼာ နာမ နတၱိ ) သစၥာ ေလးပါး မွ လြတ္ေသာ တရား မရိွ ဟု ဆုိထား ပါ၏။ စုစည္း လုိက္္ေသာ အခါ သစၥာ (၄) ပါး တုိ ့မွ မလြတ္ဘဲ အက်ံဴး ၀င္၏။

မဂ္ဥာဏ္ ဖုိလ္ဥဏ္ ျမတ္ နိဗၺာန္ ကုိ လုိလား ေတာင့္တ ၾကကုန္ေသာ သူေတာ္ေကာင္း အမ်ိဴးသား အမ်ိဴး သမီး အေပါင္း တုိ ့သည္ ၀ါကြ်တ္ လျပည့္ အဘိ ဓမၼာ အခါေတာ္ ေန ့တြင္

(၁) ဒုကၡ သစၥာ = ဆင္းရဲ ျဖစ္ျခင္း အမွန္ တရား
(၂) သမုဒယ သစၥာ = ဆင္းရဲ ျဖစ္ေၾကာင္း အမွန္ တရား တဏွာ ေလါဘ
(၃) နိေရာဓ သစၥာ = ျငိမ္းေအးျခင္း တဏွာ ခ်ဴပ္ျငိမ္းျခင္း သႏိၱသုခ အမွန္ တရား
(၄) မဂၢ သစၥာ = အမွန္ က်င့္စဥ္ မဂၢင္ (၈) ပါး တရား တုိ ့ကုိ သမထနည္း၊
၀ိပသနာနည္း က်င့္စဥ္ မ်ားျဖင့္ က်င့္ၾကံ ပြားမ်ား ၾကျပီး လ်င္ မိမိ တုိ ့လုိအင္ ဆႏၵ ရိွရာ မအုိ၊ မနာ၊ မေသရာ အသခၤါတဓါတ္ ျမတ္နိဗၺာန္ ကုိ ရရိွ ၾက ပါေစေၾကာင္း ဆုမြန္ေကာင္း ေတာင္းလ်က္ ေမတၱာ ေစတနာ ျဖင့္ ေရးသား တင္ျပ လုိက္ရ ပါသတည္း။

ထြန္း၀င္း
(ဘီေအ၊ ဓမၼာစရိယ)
---------------------
ဝန္ခံခ်က္။ ။ နိရဥၥရာသတင္းဌာနမွကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။